Na de winter biedt Berkensap als één van de eerste, een belangrijke bron van voedingstoffen voor een gezond lichaam.

Back to basic Sweden deed onderzoek en testte het uit op de off the grid zelfvoorzienende thuisboerderij in Zweden. Met de antwoorden op 10 belangrijkste vragen over berkensap tappen, beschik jij over alle informatie die je nodig hebt om zelf met succes aan de slag te gaan.

Hoe, wanneer en waarom berkensap tappen – Top 10

1. Is berkensap gezond?

Berkensap is heel gezond. Het zit vol vitamine B en C; Bevat vele mineralen waaronder kalium, calcium, magnesium, fosfor, mangaan en ijzer; En geeft een boost door de koolhydraten en suikers.

De antioxidanten die de berkensap bevat, dragen bij aan de vorming van bindweefsel, de opname van ijzer en het in stand houden van de weerstand. Het zorgt voor een gezond en sterk lichaam, wat onmisbaar is in een zelfvoorzienend leven.

2. Is berkensap goed als voorjaarskuur

Na een lange (Zweedse) winter is berkensap een van de eerste natuurlijke bronnen om belangrijke voedingstoffen in het lichaam weer aan te vullen. Het is dan ook geen wonder dat berkensap met al die gezonde eigenschappen onmisbaar is als voorjaarskuur.

Tijdens het inmaakproces van de wintervoedselvoorraad kunnen veel belangrijke voedingsstoffen verloren gaan. Dit is onder andere het geval wanneer je weckt. Door de verhitting zal bijvoorbeeld de structuur van vitamine C beschadigen.

Na een lange winter leven op geconserveerde voedsel heeft het lichaam behoefte aan nieuwe reserves om de weerstand snel weer op te bouwen. Berkensap geeft hierbij de uitkomst.

3. Hoeveel berkensap mag je per dag drinken?

Over hoeveel berkensap je per dag mag drinken is niet veel te vinden. Berkensap bevat zover ik weet geen schadelijke stoffen en kan onbeperkt gedronken worden. Op de zelfvoorzienende thuisboerderij van Back to basic Sweden drinken wij ieder dagelijks tussen de 0,5 tot 1 liter verse berkensap per dag.

4. Wanneer is de beste tijd om berkensap te tappen?

Tussen half maart en eind mei, voordat de eerste bladeren aan de boom beginnen te groeien, is de beste tijd om berkensap te tappen.

Wanneer de eerste sappen beginnen te stromen is afhankelijk van het klimaat en hoe noordelijk je woont. Zo zal het tapseizoen in Frankrijk al in maart beginnen, terwijl het noordelijker in Zweden pas later in april aan de beurt is.

Een belangrijke factor voor de berk om de sapstromen aan de gang te krijgen is dat de temperatuur overdag tenminste 7°C graden bereikt en de ondergrond niet meer bevroren is. 

5. Hoeveel liter berkensap kun je per dag aftappen?

Je kan iedere dag meerdere liters berkensap per boom aftappen. Van uitgaande dat je één tappunt per boom gebruikt. De hoeveelheid sap die je op een dag kunt tappen is afhankelijk van de temperatuur, hoeveelheid vocht in de grond en de grootte van de boom.

Er zijn vermeldingen op het web dat er personen zijn die per dag maar liefst 10 liter sap per berkenboom winnen. Op onze zelfvoorzienende thuisboerderij in het Zweedse Värmland tappen wij per boom gemiddeld tussen de 1,5 tot 2 liter per dag.

6. Hoe tap je berkensap af?

Om berkensap te tappen wordt veelal een tap gebruikt. Deze kun je eenvoudig zelf maken van een buisje waaraan je eventueel een slang kunt koppelen. Op de zelfvoorzienende thuisboerderij van Back to basic Sweden hebben wij een oude skistok verzaagd met op het uiteinde een inkeping waarin een beugelfles gehangen kan worden.

Als reservoir kun je een emmer gebruiken. Je gebruikt dan een tap met slang om de sap erheen te leiden. Een andere optie is om een beugelfles met een touw aan de boom binden. Je kunt de beugel dan gebruiken om de fles als het ware op te hangen. Met een houtje kun je de afstand tussen de berkenboom en flesopening regelen.

Bij de traditionele manier, ook toegepast als SAS survivaltechniek, gebruik je de V-inkeping. Je boort dan een gaatje van ongeveer 1 cm diep met een diameter van 5 mm. Maak vervolgens onder het gaatje in de witte buiten schors een V-inkeping . Trek de punt ver genoeg los van de bast zodat deze in de opening van bijvoorbeeld een fleshals gestoken kan worden. De sap zal nu via de V-inkeping in de fles druppelen.

Let op dat je bij het maken van de V-inkeping de bast (het bruin/groene gedeelte) niet beschadigt. Deze laag is opgebouwd uit het xyleem en floëem die de vaatbundels voor het transporteren van vocht en voedingsstoffen bevat. Wanneer je de procedure correct uitvoert, zal de berkenboom zonder problemen hiervan herstellen.

7. Waarom moet je een berk na het tappen pluggen?

Door de berkenboom aan het einde van het tapseizoen te pluggen, loopt de boom minder kans op infecties. Zie het maar als een pleister op een snijwond in je vinger.

Er gaat het gerucht dat de boom doodbloed, wanneer je het niet afplugt. Gelukkig is dit niet het geval, anders zal het einde verhaal zijn bij iedere tak die afbreekt. Mits niet te groot zal de wond uiteindelijk vanzelf herstellen.

Maar net als bij de mens is voorkomen beter dan genezen, afpluggen is daarom dan ook een goede zaak. Zorg goed voor je boom en de boom zal nog vele jaren goed voor jou zorgen.

8. Hoe maak je een plug?

Een plug maak je eenvoudig door deze uit een droog stuk hout te snijden. zorg dat het begin van de plug net in het gat past en taps uitloopt. De diameter van de plug moet aan het einde van het tapgat 1 tot 2 mm groter zijn. Zaag het uiteinde gelijk met de boom af of laat de plug uitsteken als je het tappunt wilt hergebruiken.

Een andere optie is om bijenwas te gebruiken om het tapgat af te dichten.

9. Hoelang kun je berkensap vers bewaren?

Berkensap kun je vers gekoeld 1 a 2 dagen bewaren. Wanneer je net als ons off the grid leeft en daardoor niet over een koelkast beschikt, kan de berkensap al na enkele uren troebel worden en zelfs gaan gisten.

Zorg daarom dat al het materiaal om berkensap mee te tappen regelmatig gereinigd wordt. Probeer het opvangreservoir in de schaduw te plaatsen. Indien je niet over een koelkast beschikt bewaar het sap dan op een donkere en koele plaats. De aardkelder of een ingegraven emmer koud water afgedekt met stro is een goed alternatief als koelkast.

10. Hoe kan je berkensap conserveren?