Vanille is kostbaar, omdat het niet overal kan groeien. Het is daarbij een hele moeilijke plant om te verbouwen. Tussen het planten en de eerste oogst zit 3 tot 5 jaar. In die jaren zijn de boeren alleen maar bezig met het verzorgen van de planten. Van het handmatig bevruchten van de bloemen tot het schoonmaken en beschermen van de planten tegen dieren die ook dol op vanille zijn.

Wat is vanille (Vanilla planifolia)?

Vanilla planifolia is de wetenschappelijke naam van de vanille die we telen op de plantages. De naam vanille komt uit het Spaanse woord ‘VAINA’ dat ‘peulenschil’ betekend. 

Vanille is een soort slingerplant; hij moet op een andere plant klimmen. De plant waarop vanille klimt, heet ”Valavelona” (Jatropha curcas L.). In eerste instantie wordt daarom eerst de valavelona geplant en daarna komt de vanille erbij als de valavelona groot genoeg is.

Waar groeit (de beste) vanille?

Vanille kan niet overal groeien. Er zijn slechts een paar andere landen in de wereld waar dit mogelijk is, waaronder La Reunion en Tahiti. Maar de beste vanille komt uit Madagaskar. Voornamelijk uit het noordelijke deel waar het bijna dagelijks regent en er tegelijkertijd voldoende zonlicht is.

Schade en ziektebestrijding vanille

Zodra er schadelijke insecten of ziekten worden geconstateerd, moeten deze direct worden bestreden. In 2019 was er een insect genaamd “rood hoofd” (in Madagaskar “Kakamena loha” genoemd), die de vanille ernstig aantastte. Ook onze boeren hadden hier toen veel last van. Ze gingen destijds iedere dag naar de plantage om te controleren of de planten door de insecten waren aangetast . Aangetaste planten moesten ter plekke worden weggesneden om verdere verspreiding te voorkomen. 

We kunnen helaas niet voorkomen dat we in Madagaskar geen last van cyclonen hebben of de planten hiertegen beschermen. Bij verwoesting volgen er zo snel mogelijk herstelwerkzaamheden. In het ergste geval betekent dit opnieuw beginnen.

De planten moeten daarnaast ook tegen diefstal worden beschermd. De boeren overnachten op de plantage, tussen de vanilleplanten. Soms in de regen, geteisterd door muggen en andere vervelende insecten. Ze hebben een  lang mes bij zich om de plantage te kunnen verdedigen. Ook hebben ze een fluit op zak. Daarmee kunnen ze de anderen boeren in de buurt signaleren, als er dieven binnen komen. 

Hoe wordt vanille gekweekt?

Rond de periode van het planten van de vanille (april tot en met juni) is er in onze regio genoeg zon en regen. Dit zijn de ideale groeiomstandigheden voor de planten. Een ander essentieel punt voor een goede groei is de verdeling van het daglicht. Donker en licht moet ongeveer 50/50 qua verdeling zijn. In de ochtend warmt de zon de planten op en in de middag koelt het af door de regenval. Na het planten, duurt het ongeveer drie tot vijf jaar voordat de eerste vanille geoogst kan worden.

Hoe wordt vanille bestuift?

Vanille kweken kost ontzettend veel tijd. Het bestuiven gebeurt met de hand, omdat natuurlijke bestuiving zeer lastig is. Dit heeft te maken met het feit dat de mannelijke en vrouwelijke voortplantingsorganen niet dicht bij elkaar liggen en het wordt beschermd met een vlies/flapje. Hierdoor kunnen insecten de plant niet bestuiven.

Bovendien duurt de bloei van de vanillebloem slechts één dag. Dit maakt de kans op natuurlijke bestuiving extra klein. Om er zeker van te zijn dat de vanillebloemen bevrucht worden is er hulp nodig. Dit is een nauwkeurig werkje. 

De bestuiving gaat als volgt:  Alle boeren die op de plantage werken, controleren de planten dagelijks op bloei. Wanneer de boeren het eerste bloemetje zien dan is het meteen tijd om in actie te komen. Het bestuiven gebeurt handmatig en dient in de ochtend plaats te vinden. De bloemen bloeien slechts 12 tot 24 uur. Als de bestuiving in die periode niet heeft plaatsgevonden, ontwikkelt er zich geen peul.

Hoe wordt Vanille geoogst?

De vanille wordt tussen april en september geoogst. De exacte oogsttijd verschilt per regio en is afhankelijk van de hoeveelheid regen die er valt om de vanillepeul te laten rijpen. 

De groene peul wordt in een dag geplukt en naar huis meegenomen. Hiermee begint direct het fermentatieproces wat nodig is om van de groene peulen uiteindelijk zwarte vanille te maken.

Hoe wordt Vanille tot product verwerkt?

De groene peul wordt kort in heet, dampend water gedompeld en daarna in een hele dikke deken gevouwen. De volgende dag wordt de vanille ongeveer 30 minuten in de zon gelegd. Vervolgens worden de peulen weer in de dikke, warme dekens gewikkeld. Dit gaat zo elke dag door, totdat de kleur en geur van vanille ontstaat. Het totale fermentatieproces duurt tussen de 1 tot 3 maanden.

Biologisch gekweekte vanille van Omega

Wanneer je vanille van ‘OMEGA VANILLE‘ koopt, krijg je niet alleen de beste vanille ter wereld, je steunt ook nog eens de lokale boeren in Madagaskar. Lees meer over Omega in het artikel ‘Zelfvoorzienend leven in Madagaskar – onze vanilleplantage‘

De 100% biologisch gekweekte vanille is direct verkrijgbaar in de winkel van Omega of je kunt ze online bestellen en laten thuisbezorgen. Hoe dan ook, wij hebben onze bestelling al klaar liggen.

Dit artikel is geschreven in samenwerking met
Auteur: Back to basic Sweden
Bron: OMEGA VANILLE
Afbeeldingen: OMEGA VANILLE