Dat bepaalde soorten groenten niet willen groeien, betekent niet meteen dat de grond onvruchtbaar is. Het heeft gewoon nog niet de samenstelling die jij nodig hebt voor je moestuin. Door de grond op de juiste manier te bewerken, creëer je de ideale omstandigheden voor je gewassen.

De grond bewerken van je moestuin op een helling is een hele uitdaging, vooral als je net pas begint met het aanleggen ervan. Dit geldt extra wanneer je te maken krijgt met de kalkarme bosgrond van Zweden.

In bovenstaande video legt Ter uit hoe wij de natuurlijke moestuin van onze eigen thuisboerderij (voor)bewerken. En dit alles met niet meer dan basis handgereedschap. Wil je liever lezen? Dan kun je hieronder verder gaan.

De natuurlijke moestuin

Wij nemen onze eigen moestuin op de zelfvoorzienende thuisboerderij van Back to basic Sweden als voorbeeld. Om te begrijpen waarom wij bepaalde keuzes maken, is het belangrijk om te weten dat wij gebruik maken van het natuurlijke moestuin principe.

Wil je meer weten over de natuurlijke moestuin? Lees dan ook ons artikel: ‘Wat is de natuurlijke moestuin.’

Het aanleggen van terrassen

De eerste stap die wij hebben genomen, is het aanleggen van landbouwterrassen. Dan vraag jij je nu af: “Wat heeft dit te maken met grondverbetering?” Nou, alles!

Wanneer je op een helling landbouw bedrijft en het gaat regenen, zullen de vruchtbare grond en al je zaden wegspoelen. Ook het water heeft geen tijd om de grond in te trekken.

Door het aanleggen van terrassen, creëer je vlakke grond. Hierdoor zal de vruchtbare bovenlaag niet langer wegspoelen en het regenwater heeft tijd om in de aardlaag weg te zakken. De eerste grondverbetering is aangebracht.

Ontginnen van de aarde

‘I hate and love rock’

Net als in veel andere landen, staat ook Zweden bekend om zijn met steen bezaaide grond. Een zege en een vloek. Want steen houdt de warmte langer in de aarde vast. Maar wanneer er zich teveel grote stenen in de grond bevinden, kunnen de wortels van de jonge gewassen zich niet zettelen. Ook mis je aarde die vocht kan vast houden.

De enige oplossing is het verwijderen van de grote keien. De graafdiepte is afhankelijk van de hoeveelheid steen die je (indien mogelijk) uitgraaft. Stel voor dat je een halve meter diep zou graven en 30% aan stenen uit de grond verwijdert, dan houd je een ‘schone’ aardlaag van 35 cm over.

Wortels verwijderen

Bomen en struiken zijn sterk, vooral wanneer het om de Zweedse berk of de wilde framboos gaat. Ook al zijn ze gekapt, de wortels zullen nog lang voedingsstoffen uit de grond onttrekken. De berk en framboos kunnen zelfs vanuit 1 wortelstronk een nieuw leven ontspruiten.

Om plaats vrij te maken en ervan verzekerd te zijn dat je moestuingewassen geen concurrentie hebben, zit er niets anders op dan alle boomstronken en struikwortels te verwijderen.

Mengen van de aardlagen

Wanneer je in de Zweedse bossen woont krijg je te maken met kalkarme grond. De dunne hummus laag zal voornamelijk bestaan uit dennen- en sparrennaalden. De overige lagen bestaan uit steen, diverse soorten zand en met geluk een aantal mineraalrijke kleilagen.

Wanneer je de stenen uit de grond verwijdert, heb je meteen de mogelijkheid om de zand en compacte kleilagen met elkaar te mengen. Hierdoor zal de grond losser en iets waterdoorlatender worden. Houd er rekening mee dat het vermengen van de aardlagen tijdens het diepspitten, naast een aantal verbeteringen ook de natuurlijke balans verstoort. Dit heeft tijd nodig om te herstellen.

Aardappels poten

Wanneer je besluit om de grond in het voorjaar te ontginnen, heb je niet voldoende tijd om de aarde tot rust te laten komen en op natuurlijke wijze vruchtbaar te maken. Wil je toch graag je moestuin al in gebruik nemen, dan is de beste optie om aardappels te poten.

Het poten van aardappels zal niet direct bijdragen aan de verbetering van de gond, maar het is wel een sterk gewas. De aardappel stelt niet veel eisen aan de kwaliteit van de grond, omdat de meeste voedingsstoffen voor de eertse groei zich in de knol bevindt. Op die manier heeft de aarde de tijd om zijn natuurlijke balans weer terug te vinden, terwijl jij toch nog heerlijk kunt genieten van een patatje uit eigen tuin.

Verbeteren van de grondkwaliteit

In het najaar, wanneer het blad van de bomen valt, is het feest in de moestuin. De oogst mag naar binnen worden gehaald en de aarde bewerkt.

Bladresten en zelfs dennennaalden kun je na de oogst door de toplaag van de aarde mengen. Het materiaal bevat op zichzelf niet veel voedingswaarde. Maar de hummuslaag die zich in de komende maanden vormt, zal de aarde luchtig maken en beter vocht doen laten vasthouden. En dat vinden de plantjes geweldig.

Wanneer je veel last hebt van slakken, is deze manier van aardebewerking tevens een goed oplossing als alternatief voor mulchen.

Bemesten van de aarde

Kippenstront

Will je de aarde bemesten volgens het natuurlijke moestuinprincipe, dan probeer je een kringloop te ontwikkelen rondom de eigen moestuin. Het houden van kippen past hier goed in.

Je kunt restafval uit de eigen moestuin(keuken) gebruiken om de kippen te voeren. Je wordt dan niet alleen beloond met een heerlijke eitje, maar ook met een hele hoop stront. En die poep is geweldig voor je moestuin.

Meng 1 deel kippenpoep op 10 delen water. Laat dit een week of zes op een donkere plek gisten en je hebt de ideale mest. Eventueel nog extra verdunnen bij gebruik. De mest stimuleert de bladgroei en is daarom beter niet te gebruiken wanneer de vruchtperiode gaat beginnen.

Snelcompost

Stalmest bestaande uit gras, hooi, kippenstront en keutels van grazers noemen we snelcompost, omdat dit soort compost, jawel snel composteert. Het geeft slechts een relatief korte, maar wel ‘power’ volle voedingswaarde waarmee je de groei van jonge gewassen kunt stimuleren.

Wij sparen de stalmest het hele jaar op en mengen dit na de oogst met het blad in de toplaag van de moestuin, zodat het daar een humuslaag kan vormen. Een deel laten we verder composteren om latere te gebruiken in de ‘plantgaten’ als extra voedingsbodem.

Kalkarme – zure grond

Wanneer je ‘nieuwe’ moestuin zich in of op voormalig naaldbosgrond bevindt, krijg je te maken met kalkarme grond. Zure grond neutraliseren volgens het natuurlijke moestuinprincipe is nogal een uitdaging.

Eierschalen is een goed idee, maar een groot deel gebruiken wij als voeding voor de kippen zelf. Momenteel gebruiken wij water uit de beek. Het bevat niet veel kalk, maar voor nu is deze optie voor ons de beste natuurlijke oplossing.

Duurzaamheid en balans

Door het ontwikkelen van een goede kringloop waaruit wij kunnen bemesten en met veel geduld, zal in de loop van de tijd de aarde de gewenste samenstelling krijgen. Hierdoor krijgen wij de mogelijkheid om steeds meer variateiten kunnen te laten groeien. Tot die tijd is het geven en nemen wat de natuur ons biedt.

De natuurlijke moestuin past goed in een duurzaam leven in balans met de natuur. Je moet er hard voor werken, maar dan weet je wel wat je krijgt: ‘Een gezonde en verantwoorde voeding.’